107. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Zwycięski zryw niepodległościowy

Najpierw kilka słów stanowiących tło historyczne, to dzieje przekazywane z pokolenia na pokolenie, bo nie sposób zapomnieć o bohaterach tamtych dni. W tym roku kolejny raz obchodzimy rocznicę jako święto państwowe, które wypada 27 grudnia. Jest to Narodowy Dzień Pamięci Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. "W hołdzie bohaterom - uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918–1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej" - głosi preambuła ustawy, w której kolejne artykuły mówią właśnie o ustanowieniu tego święta.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku. Dzień wcześniej do Poznania przyjechał światowej sławy pianista, Ignacy Jan Paderewski. Gdyby nie jego obecność w mieście mogłoby nie dojść do rozpoczęcia konfliktu zbrojnego. Choć nastroje antyniemieckie narastały, a przygotowania trwały i były - jak podkreślają historycy - doskonale przemyślane, to jednak mieliśmy ważny impuls dla polskiej ludności.

A nacjonaliści niemieccy, widząc to, chcieli zorganizować manifestację, która miała być odpowiedzią na patriotyczne poruszenie drugiej strony w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia. Dlatego nazajutrz około godziny 17 dotarli w okolice hotelu Bazar, w którym zatrzymał się Paderewski. Tam stanęli naprzeciwko kordonu polskiej Straży Ludowej. Nie wiadomo, z której ze stron padł pierwszy strzał, ale fakt jest taki, że właśnie ta wystrzelona kula w okolicach Placu Wolności dała początek powstaniu. Symbolicznie uznaje się, że stało się to o godzinie 16.40.

W pierwszym okresie walk, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia, kiedy przejęto lotnisko Ławica. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń, front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska.

Pamiętamy o powstańcach

Jak zwykle główne obchody odbywają się pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Z kolei kibice Lecha Poznań tradycyjnie organizują iluminację. Odbywa się ona na trasie przejazdu Ignacego Jana Paderewskiego, który 26 grudnia wieczorem przyjechał do stolicy Wielkopolski pociągiem. Pojawienie się wielkiego patrioty i światowej sławy pianisty wywołało niesamowitą euforię wśród ludności polskiej, to był dla powstania niezwykle istotny i decydujący impuls. Strona niemiecka próbowała jeszcze przeciwdziałać, w całym mieście wyłączono światła, ale Polacy byli gotowi i witali gościa przy blasku kilkuset pochodni. Dodało to niesamowitego klimatu w mieście.

Trasa iluminacji wiedzie od Dworca Letniego PKP przez ulicę święty Marcin, Aleje Marcinkowskiego aż do Placu Wolności. Przypomnijmy bowiem, że Paderewski zatrzymał się w hotelu Bazar, a właśnie w jego okolicy 27 grudnia 1918 otwarty został ogień. Iluminacja jest punktualnie o godzinie 16.40, czyli porze wybuchu powstania, wtedy też w poznańskich kościołach biją dzwony, wyją syreny alarmowe, a tramwaje oraz autobusy zatrzymują się symbolicznie na minutę.

Wieczorem z kolei Stowarzyszenie Kibiców Kolejorz organizuje Bieg Powstania Wielkopolskiego. Jako Lech Poznań jesteśmy patronem tego wydarzenia. 700 pakietów startowych rozeszło się błyskawicznie, nie było ich już właściwie miesiąc temu. Uczestnicy pokonują pięciokilometrową trasę, która przebiegać będzie w Lasku Marcelińskim. Wszyscy poruszać się będą z latarkami czołówkami, właśnie na pamiątkę zaciemnienia miasta, o którym wspominaliśmy powyżej.